Dış Gebelik Teşhis ve Tedavisi Nasıl Olur?
Gebelikte plasentanın ürettiği hCG hormonu, embriyonun rahime tutunduğu andan 24 saat sonra kanda pozitifleşmeye başlar ve normal gebeliklerde ilk dönemlerde her gün iki katına çıkar. Döllenme gününden 5-8 gün sonra embriyo rahime tutunur. Beta hCG hormonundaki yükselme dış gebelikte daha yavaş olurken bozulmuş gebeliklerde düşme eğilimi gösterir. Tüm gebeliklerin %1’i dış gebeliktir.
Embriyo gebelik olur olmaz ultrasonla görünür büyüklükte değildir. Gebelik kesesinin görülmesi için, beta hCG değeri, karından ultrasonla baktığımızda en az 3500-4000, vajinal ultrasonla baktığımızda ise 1000-1200 olması gerekir. İşte bu değerlere ulaşıldığı halde rahim içinde gebelik kesesi görülmüyorsa dış gebelik olasılığı çok yüksektir. Bazen de tüp içinde gebelik kesesi veya embriyo da görülebilir. Erken teşhiste, bu hormon değerinin yükselme trendi ve progesteron hormonunun da yeterince yükselmemesi de yardımcı olur. Daha geç dönemde ise karın içine kanama, şiddetli karın ağrısı, bulantı-kusma, kan değerlerinde düşme, baygınlık ve şok hali olabilir. Tüm bunların nedeni dış gebeliğin rüptüre olması dediğimiz durumdur. Yani gebelik tüpü deler ve tüpten karın içine kanama başlar.
Dış gebeliğin kesin teşhisi laparoskopi(kapalı ameliyat) veya laparatomi(açık ameliyat) ile olmakla beraber günümüzde, %90’dan fazla olguda ameliyat öncesi tanı konabilir.
Tedavisinde erken teşhis çok önemlidir. Böylece anne hayatı korunurken tüpün korunması da önem taşır. Cerrahın deneyimi ve hastanın klinik durumuna göre, cerrahi veya tıbbi tedavi uygulanır. En sıklıkla tüpün korunduğu laparoskopik cerrahi uygulanır. Açık cerrahi genellikle, geç kalınmış olgularda, hayati risk taşıyanlarda ve laparoskopik deneyimi olan operatörlerin olmadığı durumlarda tercih edilir. Tıbbi tedavide ise uygun vakalarda ve deneyimli operatörlerin varlığında, doğrudan tüp içine ilaç verilebilir. İlaçla tedavi ayrıca hastaya doğrudan da uygulanabilir. İlaçla tedavilerde, avantajlar yanında, tedavinin uzun sürmesi, tedaviye rağmen cerrahiye gidilmesi gibi durumlar vardır.
Dış gebelik olan hastalarda tekrar dış gebelik görülme oranı yüksektir. Genellikle tüpü koruyucu cerrahi uygulanır ama eğer operasyon sırasında tüp çok hasarlanmışsa, tekrar dış gebelik olma riskinden dolayı tüpün alınması daha doğru seçenektir. Ayrıca hasarlanmış tüplerden gebelik olma şansı da yok denecek kadar azdır.
Prof Dr Ali ERGÜN
Perinatoloji Uzmanı
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı